Właściwe przygotowanie mieszaniny glikolu propylenowego (PG) oraz gliceryny roślinnej (VG) wymaga znajomości charakterystyki tych związków oraz precyzyjnego podejścia do pracy z substancjami o odmiennej lepkości, higroskopijności i funkcjach technologicznych. Osoby tworzące kosmetyki metodą rzemieślniczą oraz początkujący użytkownicy korzystający z baz glikolowo-glicerynowych do celów użytkowych powinni dysponować rzetelną wiedzą technologiczną, aby uzyskać mieszaniny stabilne, bezpieczne i zgodne z zamierzoną funkcją.
Celem niniejszego artykułu jest omówienie zasad prawidłowego odmierzania i ważenia składników, przedstawienie zalecanych proporcji w różnych zastosowaniach, wyjaśnienie sposobu interpretacji kart charakterystyki oraz wskazanie kryteriów jakościowych, które należy uwzględnić przy zakupie surowców.
Charakterystyka PG i VG oraz ich funkcje technologiczne
Glikol propylenowy to lepka ciecz dobrze mieszająca się z wodą i alkoholem etylowym. Jako substancja o właściwościach rozpuszczających i higroskopijnych, PG wykorzystywany jest do stabilizacji emulsji, poprawy przenikania składników aktywnych w preparatach kosmetycznych oraz zapobiegania wysychaniu produktów. Jego profil toksykologiczny dopuszcza zastosowanie w recepturach farmaceutycznych i spożywczych.
Z kolei gliceryna roślinna cechuje się wyższą lepkością, słodkawym smakiem i dużą zdolnością do wiązania wody. W kosmetyce pełni funkcję humektantu, wpływa na lepkość emulsji oraz wspomaga ich trwałość sensoryczną. Jej obecność w mydłach glicerynowych poprawia właściwości pielęgnacyjne i ogranicza wysuszające działanie detergentów.
Dobór proporcji do zastosowań kosmetycznych i mydlarskich
Proporcje glikolu propylenowego i gliceryny roślinnej powinny być dopasowane do funkcji, jaką ma pełnić gotowy produkt. W recepturach kremów oraz balsamów, gdzie istotna jest równowaga pomiędzy łatwością wchłaniania a działaniem nawilżającym, często stosuje się proporcję 30% glikolu i 70% gliceryny. Taki układ zapewnia dobrą rozprowadzalność, łagodną aplikację oraz ogranicza uczucie lepkości na skórze.
W przypadku formulacji mydlanych, udział gliceryny może wynosić do 80%, co pozwala uzyskać półprzezroczyste, miękkie mydło o właściwościach pielęgnacyjnych. Dodatek glikolu w ilości 20–30% poprawia jakość piany oraz ogranicza ryzyko zbyt szybkiego wysychania produktu. W tonikach i mgiełkach glikol propylenowy może stanowić nawet 70% składu, pełniąc funkcję lekkiego nośnika i promotora przenikania, natomiast gliceryna w stężeniu kilku procent odpowiada za efekt nawilżenia i łagodzenia. Tego typu baza glikol gliceryna stanowi podstawę wielu kosmetyków pielęgnacyjnych tworzonych zarówno w warunkach domowych, jak i w małych laboratoriach recepturowych.
Waga, sprzęt i technika – profesjonalne podejście do receptury
Podstawowym warunkiem uzyskania jednorodnej i bezpiecznej mieszaniny jest dokładne odmierzenie składników przy użyciu precyzyjnej wagi cyfrowej. Sprzęt laboratoryjny, np. zlewki z podziałką, mieszadła z tworzywa dopuszczonego do kontaktu z żywnością oraz pojemniki powinny być stosowany wyłącznie do prac z substancjami chemicznymi.
Warto stosować oznaczenie partii surowców i mieszanin oraz prowadzić dokumentację procesu produkcyjnego. Powtarzalność receptury oraz możliwość śledzenia pochodzenia surowców są niezbędne dla zachowania standardów jakości, szczególnie w przypadku małych zakładów kosmetycznych.
Znaczenie czystości surowców i przechowywanie gotowej mieszaniny
Do wszelkich zastosowań dermokosmetycznych i spożywczych należy stosować glikol i glicerynę o jakości farmaceutycznej (min. 99,5% czystości), potwierdzonej dokumentem analizy oraz kartą charakterystyki substancji (SDS). Nie należy wykorzystywać gliceryny technicznej ani PG przeznaczonego do zastosowań przemysłowych (np. chłodniczych), ze względu na obecność domieszek nieprzeznaczonych do kontaktu ze skórą lub żywnością.
Mieszaniny PG/VG powinny być przechowywane w szczelnie zamkniętych pojemnikach, w temperaturze pokojowej, z dala od światła słonecznego i źródeł ciepła. Kontakt z powietrzem atmosferycznym może prowadzić do pochłaniania wilgoci i zmian lepkości.
Dodatkowe uwagi – gliceryna i glikol do liquidów
W przypadku domowego przygotowania bazy do e-liquidów najczęściej stosuje się proporcje 50/50 lub 30/70 glikolu propylenowego do gliceryny roślinnej, w zależności od oczekiwań dotyczących intensywności smaku oraz gęstości pary. Tego rodzaju baza glikol gliceryna stanowi podstawę większości mieszanek do waporyzacji. Gliceryna i glikol do liquidu muszą charakteryzować się jakością spożywczą lub farmaceutyczną. Proces przygotowania powinien przebiegać w warunkach higienicznych, z zachowaniem dokładności pomiarów oraz odpowiedniego reżimu czystości.
